Genetik Mühendisliği Ne İş Yapar?

Genetik mühendisliği, organizmaların genetik materyalinde bilinçli ve kontrollü değişiklikler yapma sürecidir. Bu süreç, organizmanın genetik yapısını değiştirmek amacıyla DNA veya diğer nükleik asit moleküllerinin laboratuvar ortamında manipüle edilmesi, modifiye edilmesi ve yeniden birleştirilmesini içerir. Bilim insanları, belirli özellikleri geliştirmek veya yeni özellikler eklemek amacıyla genleri çıkarabilir, değiştirebilir ya da bir organizmadan diğerine aktarabilirler. Bu yöntem, tarımda daha verimli bitkiler üretmek, tıbbi alanda genetik hastalıkları tedavi etmek veya biyoteknolojide yenilikçi ürünler geliştirmek gibi geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir.

Genetik mühendisliği teknolojileri, CRISPR-Cas9 gibi ileri gen düzenleme araçlarını içerir ve bilim dünyasında devrim niteliğinde keşiflere olanak tanımaktadır. Genetik modifikasyon, yalnızca tek bir organizmayı değil, aynı zamanda türlerin evrimi üzerinde de önemli etkilere sahip olabilir. Genetik mühendislik, etik ve biyogüvenlik açısından önemli tartışmaları beraberinde getirmiş olup, toplumsal ve çevresel etkilerinin dikkatle değerlendirilmesi gerekmektedir.

Genetik Mühendisliği Nedir?

Genetik mühendisliği terimi, genellikle mikrobiyal genetik alanındaki temel araştırmalardan türemiş olan rekombinant DNA teknolojisi yöntemlerini tanımlamak için kullanılır. Genetik mühendisliği uygulamalarında kullanılan teknikler, insan insülini, insan büyüme hormonu ve hepatit B aşısı gibi tıbbi açıdan önemli ürünlerin üretilmesini sağlamış ve hastalıklara karşı dirençli bitkiler gibi genetiği değiştirilmiş organizmaların geliştirilmesine yol açmıştır.

Nasıl Genetik Mühendisi Olunur

Aslında ‘genetik mühendisliği’ adında bir lisans programı bulunmamaktadır; bu, bir mühendislik alanı değil, genetik manipülasyon tekniklerini ifade eden bir terimdir. Bir önceki başlıkta belirttiğimiz gibi, genetik mühendisliği, bir organizmanın genetiğini değiştirmek amacıyla kullanılan teknikleri ifade eder.

Üniversitelerin “Genetik ve Biyomühendislik” veya “Moleküler Biyoloji ve Genetik” bölümlerinden mezun olan kişiler genetik mühendisliği alanında çalışabilir. Bu konuda bilinmesi gereken önemli bir detay, Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümü mezunları mühendis unvanıyla değil biyolog olarak mezun olmaktadırlar. Mühendis unvanıyla mezun olmamaları onların genetik mühendisliği alanında çalışmasına herhangi bir engel teşkil etmez.

Başarılı Bir Genetik Mühendisin Özellikleri

Bir genetik mühendisi, diğer laboratuvar personelini yönetebilir, kendi araştırma süreçlerini yürütebilir, sorunları analiz etmek ve çözmek için teknolojiyi kullanabilir ve bulgularını meslektaşlarına ve hastalarına iletebilir. Genellikle DNA yapılarını analiz ederler ve istenilen sonuçları elde etmek için bu DNA’yı değiştirme yollarını bulmak üzere laboratuvar ekipmanlarını kullanırlar.

Bunlara göre bir genetik mühendisi:

Genetik mühendisliği, organizmaların yeteneklerini normalin ötesine taşımak için genleri değiştirmeyi amaçlar.

Çalışma alanları ve sektörler

Disiplinler arası yapısı nedeniyle, genetik mühendisliği geniş bir kariyer kapsamı ve çeşitli alanlarda fırsatlar sunar. Genetik mühendisliği, tarım, sağlık ve çevre alanlarındaki çeşitli sorunları ele almak için büyük potansiyele sahip, hızla gelişen ve çok yönlü bir alandır.

En çok işe alım yapan sektörler arasında:

• Biyoteknoloji
• İlaç
• Tarım
• Akademi
• Çevre Bilimi
• Sağlık
• Araştırma ve Geliştirme Merkezleri yer almaktadır.

Genetik Mühendisliği istihdamı hem kamu hem de özel sektörde bulunabilmektedir, her birinin kendine özgü avantajları ve kariyer fırsatları vardır. Kamu ve özel sektör arasında mesleki hedefleriniz ve ilgi alanlarınıza göre karar verebilirsiniz. Ulusal Staj Programı ile kamuda, Linkedin platformu üzerinden özel sektörde stajlar bulabilir ve iki sektörü de lisans dönemimde deneyimleyeme fırsatı karar verme sürecinizde önemli bir etkiye sahip olacaktır.

• Araştırma Enstitüleri (TÜBİTAK): Genetik mühendisliği araştırmaları genellikle hükümet tarafından finanse edilen araştırma kurumları ve laboratuvarlarda yürütülür. Hükümet araştırma kurumlarındaki işler arasında araştırma bilimcisi, laboratuvar teknisyeni veya yönetici pozisyonları yer alabilir.
• Akademik Kurumlar (Üniversiteler): Akademik kurumlar sıklıkla fakülte pozisyonları, araştırma asistanlıkları ve doktora sonrası araştırma fırsatları sağlar. Bu pozisyonlar araştırma, öğretim ve öğrencilere rehberlik etmeyi gerektirir.
• Biyoteknoloji Şirketleri: Biyofarmasötiklerin, genetiği değiştirilmiş organizmaların ve gen terapilerinin geliştirilmesinden sorumludurlar. Genetik mühendisleri, moleküler biyologlar, biyoenformatik uzmanları ve kalite kontrol analistleri biyoteknoloji firmalarında mevcut işler arasındadır.
• İlaç Şirketleri: İlaç şirketleri, özellikle kişiselleştirilmiş tıp ve biyolojiklerde ilaç üretmek için Genetik Mühendisliği tekniklerini kullanır. Bu endüstri, araştırma bilimcileri, süreç mühendisleri ve düzenleyici işler uzmanları istihdam eder.
• Halk Sağlığı (Gıda Kontrol Laboratuvarları): Genetik mühendisleri, genetik hastalıkları araştırmak, genetik testler yapmak ve genetikle ilgili kamu sağlığı politikaları oluşturmak için hükümetin sağlık birimlerinde çalışabilirler.

– Genetik Mühendisliğinin Önemi

• Bir genetik mühendisliği tekniği olan, rekombinant DNA teknikleri aracılığıyla, insan insülinini , insan büyüme hormonunu , alfa interferonunu , hepatit B aşısını ve diğer tıbbi olarak yararlı maddeleri sentezleyebilen bakteriler geliştirilmiştir.
• Ürün verimliliği veya ürün kalitesini artırabilmek amacıyla bitkiler, azotu daha iyi kullanabilecekleri şekilde genetik olarak ayarlanabilir ve başka canlıların genleri kullanılarak olumsuz koşullara dayanıklı bitkiler üretilmektedir.
• Herbist olarak adlandırılan yabancı otlarla mücadelede kullanılan zirai ilaçların kullanımı bitkilerde yapılacak genetik mühendisliği teknikleri ile azaltılabilir.

– Riskler ve Etik Tartışmalar

• Bitkilerde yapılan genetik modifikasyonlar sonucu, seçilen genler diğer türlere aktarılır. Bir bitkiye fayda sağlayan şey diğerine zarar verebilir.
• GDO’lu ürünler bazı durumlarda zararlı olabilir; örneğin, bazı insanların kanında bu ürünlerden kaynaklanan toksinler tespit edilmiştir.
• Doğaya müdahale edilmesinin oluşturduğu etik sorunlar.

– Genetikte Yapay Zeka

• Genomik veriler, kanserle bağlantılı kalıpları bulmak için makine öğrenimi modelleri tarafından analiz edilebilir. Böylece yapay zeka destekli erken tanı ve takip kitlerinin geliştirilmesiyle kanser daha erken ve kişiselleştirilmiş olarak tespit edilebilir.
• Risk altındaki popülasyonların belirlenmesi için yapay zeka algoritmaları kullanılabilir. Yapay zeka ile büyük ölçekli veri tabanları daha güvenilir ve hızlı şekilde analiz edilmektedir.
• Genetik varyantlar, potansiyel olarak tehlikeli ve iyi huylu mutasyonlar arasında ayrım yapabilen makine öğrenimi algoritmaları tarafından kategorize edilebilir ve yorumlanabilir. Bu teknoloji kalıtsal hastalıkların teşhisini kolaylaştırır.